Posmatrajući sa međunarodno – pravnog aspekta odbrana sjeveroistočne Bosne počinje odbranom Zvornika, odnosno Bitkom za Kula Grad. Sam čin međunarodnog priznanja Bosne i Hercegovine 6. aprila 1992. godine, shodno definiciji agresije, omogućuje državi da samostalno izvodi odbranu od agresije. Prije međunarodnog priznanja BiH, još 1. aprila 1992. godine izvršen je napad na Bijeljinu i Janju.

Nakon što je okupirao Bijeljinu, agresor je nastojao da dubinskim prodorom okupira i ostale općine na prostoru sjeveroistočne Bosne. Dana 8. aprila 1992. godine kapetan Almir (Samir Ništović), koji se nalazio na čelu Općinskog štaba Patriotske lige Zvornika, izvještava da se vode borbe u predgrađu Zvornika. Istog dana napadnut je i sam grad od strane agresora sastavljenog od pristalica SDS-a općine Zvornik, arkanovaca, šešeljevaca i brojnih drugih srpskih dobrovoljaca. Tim jedinicama je JNA obezbjeđivala prilaze gradu i time im stvarala mogućnost da ostvare ono što su planirali. Podršku napadu na Zvornik davale su i jedinice iz Srbije – Malog Zvornika i hidrocentrale Karakaja. Nakon gubitka centralnog dijela grada, 12. aprila 1992. godine, jedinice Patriotske lige se povlače i posijedaju dominantan objekat – Kula Grad, iznad Zvornika.

Ubrzo je formirana i odbrana Kula Grada koju je činilo 130 naoružanih i 20 nenaoružanih boraca. Na čelu odbrane stajao je spomenuti kapetan Almir. Pripreme za odbranu i otpor su trajale munjevito: iskopavani su rovovi sa grudobranima, formira se kružna odbrana, postavljaju se improvizovana minska polja, mještani sela dobijaju svoje zadatke itd. Ipak, još prije pada centra grada, 8. aprila, agresor je izvršio snažno artiljerijsko bombardovanje Kula Grada. Tom prilikom poginuo je jedan branioc, dok su gotovo sve stambene jedinice bile uništene. Uskoro je krenuo i prvi pješadijski napad agresora koji je odbijen. Nakon nekoliko propalih napada srpski agresor je pokušao ubacivanjem diverzantske grupe iznenaditi branioce. Vođa te grupe je bio Arkanov zet Rambo, koji je prilikom napada ubijen. Nakon niza žestokih pješadijskih i avijacijskih napada na Kula Grad, u periodu od 19. do 23. aprila 1992. godine, agresor 24. aprila zaposjda objekat Crni Vrh čime je sa svih strana granatirao branioce. Zbog žestine napada i neslaganja oko odbrane, dolazi i do prvog ozbiljnijeg nesporazuma u redovima branilaca, zbog čega je morala biti polagana nova svečana zakletva, pod komandom kapetana Almira. Dana 25. aprila 1992. godine agresor je poduzeo posljednju ofanzivu u toku noći i sutradan. Glavni napad je išao prema položajima branilaca iz pravca Ćuprije. U kombinovanom pješadijsko – tenkovskom napadu odbrana branilaca Kule Grada nije izdržala, nakon čega se pristupilo organiziranom probijanju kroz obruč i izvlačenju u dva pravca prema Kalesiji. Branioci su cijelo vrijeme zahtijevali i pojačanje, ali je ono došlo samo iz Živinica i Kalesije. Time je nakon herojskog otpora okončana jedna od prvih bitki odbrambeno – oslobodilačkog rata.

Nakon pada Kule Grada, u izvještaju komandanta odbrane, Samira Ništovića – kapetana Almira, stoji: “Saradnja i pomoć civilnih organa vlasti prije agresije na Zvornik nije postojala jer to oni nisu željeli, zato što su više vjerovali JNA nego nama”. Potom ističe kako je prilikom izvlačenja sa Kule Grada prolazio kroz bošnjačka sela i da mu seljani nisu dali proći, govoreći: “Zapalili su nam Kulu, hoćete da zapalite i naša sela”. Nakon pada Kule Grada, snage agresora su se vratile u grad i pristupile krvavom piru nad zatečenim bošnjačkim civilima. O broju žrtava tog vremena, u toku jednog dana u Zvorniku, govori i dženaza koja je obavljena za 262 žrtve, 17. novembra 1999. godine u Memićima u blizini Kalesije.

bosnae.info