Na obali Mramornog mora, u turskoj općini Altinova, pažnju posjetilaca privlači nedavno obnovljena džamija Ahmet-paše Hercegovića (Hersek-zade). 

U prošlosti je više puta stradavala od zemljotresa koji su u ovom kraju česti, ali je svaki put obnavljana i građena od rezanog kamena. Prema vakufnami, džamija je podignuta 1511. godine, a u Turskoj se dobro zna ko je bio Ahmet-paša Hercegović (1455. – 1517.), čije je turbe pored džamije.

Sultanov ferman

Naime, Ahmed-paša Hercegović (Stjepan Kosača) jedan je od prvih velikih vezira Bošnjaka u Osmanskom carstvu.

Rođen je 1455. godine u Herceg-Novom (Kastel Nuovo) u porodici Kosača, kao sin srednjovjekovnog bosanskog vladara Stjepana Kosače i njegove druge žene Barbare de Pajro Bavarske. Školovao se u Dubrovniku, a potom, nakon primanja islama, u čuvenom istanbulskom Enderun mektebu.

Pod imenom Ahmet prvi put se javlja 1477. godine, u jednom fermanu sultana Mehmeda II, a već sljedeće godine bio je državni zastavnik, mirialam. U decembru 1481. ženi se kćerkom sultana Bajazida II i otad njegova karijera još više napreduje.

Zlatno doba

Bio je jedna od najmoćnijih ličnosti Osmanskog carstva, od marta 1497. godine pa do smrti bio je pet puta veliki vezir kod tri sultana iz osmanskog “zlatnog doba” (Mehmed II, Bajazid II i Selim I). Stalno je bio član Divana, a neko vrijeme bio je i zapovjednik flote. Bio je vakif, državnik, vojskovođa, dobar poznavalac jezika i pjesnik. Legenda tvrdi da je njegovom zaslugom Dubrovačka Republika pošteđena osmanskog osvajanja.

Nažalost, bosanskohercegovačka historiografija uglavnom ne govori o Hercegoviću.

No, zato su njemački orijentalisti o njemu odavno objavili knjige na osnovu građe iz venecijanskih i dubrovačkih arhiva. Jedini prijepis Vakufname Ahmet-paše Hercegovića, dokumenta koji govori o šerijatsko-pravnom uređenju poslovanja i djelovanja njegovih zadužbina, čuva se na Univerzitetu u Filadelfiji (SAD).

Tetak Sulejmana Veličanstvenog

Ahmed-paša Hercegović imao je kćerku Humu i četiri sina Ali-bega, poznatog pjesnika iz vremena Sultana Selima I i Sulejmana Veličanstvenog, Mustafu-bega, Ahmed-bega i Mehmed-bega. Brat je bosanske kraljice Katarine Kosača Kotromanić, zet sultana Bajazida II, tetak Gazi Husrev-bega i sultana Sulejmana Veličanstvenog, daidža Ishak-bega (Sigismunda) Kraljevića Kotromanića i Skender-bega Crnojevića Bušatlije.



(akos.ba)